ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΤΡΟΙΑΣ

 

Να και ένα μήνυμα αισιοδοξίας: Αφού ο Μητσοτάκης θριαμβεύει με εκατόμβες σε τρένα και καΐκια, ο Αρμαγεδών θα περάσει απαρατήρητος.

Με βάση όσα συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό, ένα από τα δύο ισχύει: είτε η κυβέρνηση δεν φταίει ποτέ και για τίποτα είτε στ’ αρχίδια μας όλα.

Είναι γκαντέμηδες ή είναι απλά ανάλγητοι; Ότι και να είναι ψηφίζονται άρα έχουμε περάσει οριστικά στο στάδιο ανοσίας αγέλης.

Πενθούμε εορτάζοντες και εορτάζουμε πενθούντες. Αφού για τον Μπερλουσκόνι έσπασε το ρεκόρ πένθους, τα πάντα είναι πιθανά.

ΣΑΣΜΟΣ: ΟΙ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΑΠΟ ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΠΕΡΑΣΜΕΝΩΝ ΑΙΩΝΩΝ

Ο τηλεοπτικός Σασμός, μια σειρά που σημειώνει επιτυχία και πρόκειται να συνεχιστεί – ατυχώς κατά την άποψή μου – για τρίτη σεζόν, φαίνεται να έχει δεχθεί σημαντικές επιρροές από την δραματουργία περασμένων αιώνων, μια πρακτική διαχρονική στον κόσμο του θεάτρου αλλά και του κινηματογράφου. Προσοχή, δεν αναφέρομαι στο βιβλίο του Σπύρου Πετρουλάκη αλλά στο σενάριο της σειράς που αναγκαστικά, για λόγους δραματουργικούς αλλά και έκτασης της δράσης, διαφέρει σημαντικά – σχεδόν ριζικά από αυτό.

Αρχικά λοιπόν επισημαίνω ότι κεντρικός πυρήνας της σειράς είναι ο απαγορευμένος έρωτας δύο νέων, της Αργυρώς και του Αστέρη, που ανήκουν σε δύο αντιμαχόμενες οικογένειες. Κύριο δραματικό στοιχείο του έργου αποτελεί ο φόνος του αδερφού της Αργυρώς από τον Αστέρη που έγινε αθέλητα πάνω σε συμπλοκή.

Στην ισπανική ιστορία του θεάτρου υπάρχει το έργο «Το Αστέρι της Σεβίλλης» (La Estrella de Sevilla)  που γράφτηκε το 1623 από τον ισπανό δραματουργό Andrés  de Claramonte (1580-1626) και έχει σαν κεντρικό θέμα τον έρωτα μεταξύ δύο νέων, της Estrella Tavera και του Sancho Ortiz de las Roelas. Ο Σάντσο σκοτώνει, παρά την θέλησή του, τον αδερφό της Αστέρως (Estrella) και αγαπημένο του φίλο, με εντολή του Βασιλιά. Και στις δύο ιστορίες η κοπέλα συγχωρεί τον αγαπημένο της και φονιά του αδερφού της. Η αγάπη υπερισχύει των πολύ αρνητικών συνθηκών.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Σπύρος Πετρουλάκης που έγραψε το βιβλίο Σασμός επιλέγει το όνομα Αστέριος για το νέο, σημείο ότι έχει κατά νου το θεατρικό του ισπανού συγγραφέα, παρότι στη δική του ιστορία δεν υπάρχει έρωτας μεταξύ των δύο ηρώων. Αντίθετα, η σειρά ακολουθεί πιστά το πνεύμα του Andrés  de Claramonte δίνοντας και αυτή το όνομα Αστέρης στο νέο αντί του Αστέρω (Estrella) που χρησιμοποιεί για τη νέα ο ισπανός δραματουργός.

Οι επιρροές όμως δεν τελειώνουν εδώ. Στον τηλεοπτικό Σασμό εμφανίζεται ξαφνικά, στα τέλη της δεύτερης σεζόν, η σκιά μιας κατάρας από το παρελθόν που πιθανολογείται ότι επηρεάζει τις τύχες των ηρώων μέσα από τη βεντέτα. Οι βίαιοι θάνατοι από τις δύο οικογένειες, που δεν είναι λίγοι, θεωρούνται απότοκοι της κατάρας. Εδώ δεν μπορούμε να μη λάβουμε υπόψιν μας το έργο του αυστριακού μεγάλου δραματουργού Franz Grillparzer (1791-1872), Η προγιαγιά ( Die Ahnfrau, 1817), το οποίο έχει έναν τέτοιο πυρήνα. Μια κατάρα για ένα έγκλημα που έγινε με θύμα μια γυναίκα της οικογένειας του κόντε Μπορότιν φτάνει μέχρι δύο απογόνους, την Μπέρτα και το Γιαρομίρ. Το έργο αυτό μεταφράστηκε σε ελληνικούς στίχους από τον Κ.Χατζόπουλο και ανέβηκε πολλές φορές στην ελληνική θεατρική σκηνή.

Τόνισα ότι η χρήση μύθων και ιστοριών από παλαιότερα δραματικά έργα είναι κοινή πρακτική. Χρονολογείται ουσιαστικά από την εποχή του Ομήρου, άρα δεν υπάρχει ένσταση επί τούτου. Ένσταση υπάρχει σε ότι αφορά την φόρτιση της αφήγησης με διαδοχικά τραγικά γεγονότα χωρίς λύση, αφού εκεί που πλησιάζει η λύση ακολουθεί μια νέα τραγική περιπλοκή αντίστοιχης έντασης πράγμα που λειτουργεί αρνητικά στον ψυχισμό του θεατή. Συμπερασματικά νομίζω ότι είναι προτιμότερο να κλείνει σε λιγότερα επεισόδια μια σειρά παρά να δημιουργείται ένα τρενάκι με βαγόνια τους δραματικούς πυρήνες παλαιών επιτυχημένων αλλά ξεχωριστών έργων. 

ΤΟ ΞΕΔΩΜΑ

 

Ο ένας σαραντάρης, ο άλλος σαρανταπεντάρης. Φίλοι από μικρά παιδιά. Κι από νωρίς στο μεροκάματο. Οικοδομή. Ο μεγάλος παντρεύτηκε στα είκοσι. Προσπάθησαν για παιδί. Η γυναίκα έκανε θεραπείες που την βλάψανε. Πριν από λίγους μήνες την έχασε.

Ο μικρός έχει τρία αγόρια. Δουλεύουν κι αυτός και η γυναίκα του. Όλη μέρα στο τρέξιμο. Το μικρότερο αγόρι το κρατάει η πεθερά. Τα δύο μεγαλύτερα πάνε σχολείο. Φωνές, ζημιές, γκρίνια, παράπονα και μερικές βλαστήμιες το καθημερινό μενού. Μαγγανοπήγαδο που τρίζει.

Τώρα τα δύο φιλαράκια πήγαν για δουλειά μακριά. Κατασκευάζεται ένα νοσοκομείο. Δουλίτσα αρκετή. Το βράδυ πίνουνε καμιά μπύρα και πέφτουν για ύπνο. Πού και πού κάναν αγώνα στη καφετέρια. Αυτά.

Δυο-τρεις μέρες πριν την επιστροφή είπαν να ξεδώσουν. Κάποιος από τη δουλειά τους είπε για μαγαζί με γυναίκες.

Δεν το ξέρανε το σπορ οι φίλοι και είπαν να δοκιμάσουν. Να ξεδώσουν λίγο. Είχανε πήξει. Πήγαν λοιπόν στα χωμένα του λιμανιού και βρήκαν το μαγαζί. LIVE SHOW. Μπήκαν και δεν είδαν κανένα σόου. Το μπαρ, τσιμπλιάρικο ημίφως και άδεια τραπέζια. Κάθισαν.

Σχεδόν αμέσως πλησίασε η ξανθούλα και τράβηξε την καρέκλα δίπλα στο μικρό. Ουκρανία. Ακριβό άρωμα σε μικρό μπουκάλι. Καμιά τριανταριά. Έφτασε και η άλλη. Μολδαβία. Πιο μεγάλη, πιο μεγαλόσωμη και καστανή. Πρόσχαρη.

Τα κορίτσια παράγγειλαν τεκίλα, τα αγόρια μπύρα για σιγουριά. Μετά τα γνωστά και τετριμμένα, πώς σε λένε κι από πού είσαι, ο μικρός κάνει προσεκτική κίνηση. Χριστίνα, εμείς εδώ είμαστε για δουλειά. Λείπουμε καιρό από το σπίτι. Θα σε κεράσω τρία ποτά αλλά αυτό που μ’ ενδιαφέρει είναι άλλο. Δηλαδή; Να, θέλω να βρεθώ με γυναίκα. Καταλαβαίνεις… Αν έχεις καμιά φίλη που ενδιαφέρεται… Να το σκεφτώ. Πόσα νομίζεις ότι μπορείς να δώσεις; Ένα κατοστάρικο, κάπου εκεί. Το πολύ.  Τι να σου πω, εδώ ακούγονται άλλα ποσά. Τι ποσά; Να, ας πούμε διακόσια. Όχι, δεν παίζουν τόσα, πού βρισκόμαστε! Τέλος πάντων, άσε να το σκεφτώ.

Ήπιαν λίγο μπύρα, οι κοπέλες κατέβασαν τις νερωμένες τεκίλες και παράγγειλαν άλλες. Η συζήτηση για ανέμους και ύδατα, σαν τις τεκίλες ένα πράμα. Το ξανθό, ακριβό άρωμα έδωσε απάντηση. Αύριο, στις δύο το μεσημέρι, στο σιντριβάνι του λιμανιού. Η συμφωνία επικυρώθηκε με φιλιά και ψαύσιμο του μπούστου. Από την άλλη, ο πενθών δεν άντεχε να κάνει τέτοια κίνηση.

Την επαύριο η Χριστίνα με το ξανθό μαλλί  ήρθε στο ραντεβού με μισή ώρα καθυστέρηση. Η εξέλιξη πάντως υπήρξε ομαλή. Μάλιστα κανόνισαν άλλη έξοδο, την επόμενη μέρα, για ψαράκι. Όλοι μαζί παρέα.

Φάγανε όμορφα, ήπιαν τα κρασιά τους , απόλαυσαν την εκλεκτή αστακομακαρονάδα και τη γάμπαρη. Οι κοπέλες ενθουσιάστηκαν. Ελάτε ρε παιδιά το βράδυ στο μαγαζί να μας κάνετε παρέα. Τελευταία μέρα είναι.

Τους πείσανε. Ήταν ευδιάθετοι. Ξεκίνησαν με μπύρες αλλά πέσανε στις βότκες. Κάνανε ζημιές. Τρακόσια ο ένας, διακόσια εβδομήντα ο άλλος. Τους αποχαιρέτησαν στις δύο και μισή με φιλιά γιομάτα γνήσιο πάθος. Ήταν καλά παιδιά, αγνά και ζημιάρικα.

Το ξενοδοχείο τους ήταν λίγο έξω από την πόλη. Με το ζόρι βρήκαν το αμάξι τους. Κάθισε στο τιμόνι ο μεγάλος. Δε βλέπω ρε το δρόμο. Θολά και στραβά τα βλέπω όλα. Κι εγώ, λέει ο μικρός. Μπόμπες γαμώτο μου.Πάμε κι όπου βγει!

Ο δρόμος είχε στροφιλίκια. Μία στροφή, δύο στροφές. Πρόσεχ….

ΤΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

Το βλέμμα του συνέλαβεν φευγαλέως κίνησιν τινά εις την κορυφογραμμήν. Εκοίταξεν εκ δευτέρου. Παρομοία εντύπωσις, περισσότερον ως διαίσθησις. Μήπως όμως η διαίσθησις δεν υπερέχει εις πολλάς περιπτώσεις της οπτικής εντυπώσεως; Ο βιγλάτορας ενημέρωσεν αμέσως τον αρχηγόν.

Ο αρχηγός  εκάλεσεν τους υπευθύνους των τεσσάρων αποσπασμάτων. Ταχέως  συνεκεντρώθησαν το ελληνικόν, το βαρβαρικόν, το αγγελικόν και το δαιμονικόν. Αποσπάσματα διαφορετικά , πλην όμως εξίσου αποτελεσματικά.

Το ελληνικόν, υποστηριζόμενον από το αντίστοιχον ελληνικόν κόμμα, προσφάτως εξουδετέρωσεν επικίνδυνον ληστήν και βιαστήν όστις ελογίζετο βάρβαρος αλλά απεδείχθη έλλην. Εκ των υστέρων υπεστήριξαν ότι ναι μεν ήτο έλλην αλλά συναγελάζετο μετά των βαρβάρων.

Το βαρβαρικόν, υποστηριζόμενον από το ημιπαράνομον βαρβαρικόν κόμμα, είναι μισθοφορικόν αλλά τα μέλη του υποστηρίζουν ότι τα άλλα αποσπάσματα, καίτοι τύποις εθελοντικά, έχουν τα «τυχερά» τους τα οποία είναι εν τοις πράγμασι πολλαπλάσια του γλίσχρου μισθού των μισθοφόρων. Μολαταύτα οι βάρβαροι δείχνουν αξιοθαύμαστον ζήλον, ειδικώς εάν υπάρχει και κάποιον υλικόν αντίκρυσμα, δυνάμενον να διορθώση την εις βάρος των αδικίαν. Την μεγίστην επιτυχίαν, φερ’ ειπείν, την εσημείωσαν συλλαμβάνοντες εμπόρους ναρκωτικών τους οποίους ενόμισαν κυνηγούς θησαυρών. Οι έμποροι ήσαν βάρβαροι οίτινες επώλουν εις  έλληνας  οι οποίοι εν συνεχεία ετροφοδότουν βαρβάρους και έλληνας άνευ εξαιρέσεως. Το βαρβαρικόν κλιμάκιον επειράθη καταχρήσεως των αποθεμάτων ή μέρους αυτών αλλά δεν ηδυνήθη  ένεκα της εγκαίρου και επιτυχούς παρεμβάσεως του δαιμονικού που τα κατέσχεν αστραπιαίως. Είναι γνωστόν ότι το επιχειρηματικόν και τα λοιπά δαιμόνια προσφέρουν αμέσους λύσεις.

Τελευταίον αλλά ουχί έσχατον το αγγελικόν απόσπασμα το οποίον υπεραμύνεται αρετής και δικαίου. Είναι ασφαλώς το πλέον αποτελεσματικόν εις τας συλλήψεις αλλά και απείρως ασύμφορον διότι επί τη βάσει των ευγενών προθέσεών του η χώρα θα μετεβάλετο εις απέραντον φυλακήν. Και εις τούτο το παράφορον αίσθημα δικαίου αντιδρώντες οι δαιμονικοί προσφέρουν ανεκτίμητον υπηρεσίαν.

Ποίος λοιπόν δύναται να σώσει την δύσμοιρον χώραν  από την δεσποτείαν του δαιμονικού κόμματος και του εξ αυτού εξαρτωμένου αποσπάσματος; Μήπως η ισορροπία την οποίαν επιφέρει η ύπαρξις και των άλλων κομμάτων και δυνατών αποσπασμάτων;