ΟΙ ΔΥΟ ΔΡΟΜΟΙ ΕΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ

Σε περιόδους κρίσης, κοινωνικών και προσωπικών αδιεξόδων, η θρησκευτικότητα τονώνεται διότι ο παρηγορητικός της χαρακτήρας είναι αναμφισβήτητος. Το ζήτημα είναι αν αυτή η θρησκευτικότης εκδηλώνεται ως αναζήτηση νοήματος ή ως απλή επίκληση της θεότητας για λύση εξ ουρανού.

Αγάπη και φόβος είναι τα άκρα αντίθετα μιας διπλής κλίμακας. Εκεί που περισσεύει η αγάπη υποχωρεί ο φόβος και αντιστρόφως.

Οι άνθρωποι που φοβούνται, που δειλιάζουν, θεωρούν ότι η τύχη τους και η τύχη των άλλων εξαρτώνται αποκλειστικά από το θείο θέλημα. Αναφερόμενος ειδικά σε χριστιανούς ορθόδοξους, παρατηρώ ότι η συχνή προσφυγή στο σχήμα του σταυρού, στην επίκληση των αγίων, στην λατρεία των εικόνων είναι ο πρόσφορος τρόπος να βγάλουμε την ευθύνη από πάνω μας και να την αφήσουμε στον Θεό.

Από την Δευτέρα μπαίνουμε σε μια περίοδο του έτους που για την χριστιανική και μάλιστα για την ορθόδοξη χριστιανική πίστη έχει κορυφαία σημασία, περιέχει τα βασικότατα νοήματα. Προετοιμαζόμαστε για την Σταύρωση και την Ανάσταση.

Τι είναι η Σταύρωση εκτός από Ευθύνη; Αν τα ευαγγέλια δεν περιείχαν κορυφαία νοήματα θα ήταν απλές ιστοριούλες. Χιλιάδες βασανίστηκαν και σταυρώθηκαν την εποχή εκείνη, δεν ήταν μόνον ο Χριστός. Γιατί λοιπόν μας απασχολεί ιδιατέρως η σταύρωση του Χριστού; Διότι δια της Σταυρώσεως ο Χριστός παίρνει επάνω του τις αμαρτίες του κόσμου, δηλαδή του Ανθρώπου αλλά και κάθε ανθρώπου ξεχωριστά.

Αυτό δεν σημαίνει ότι απαλλάσσει τον κάθε άνθρωπο από την δική του ευθύνη. Αντίθετα. Τον ταξιδεύει από το βασίλειο της ανάγκης στο βασίλειο της ελευθερίας. Του λέει ότι είναι ελεύθερος να διαλέξει. Αν πάρει την ευθύνη του εαυτού του και του συνανθρώπου του είναι δικός του, είναι κολλητός του. Και κάτι περισσότερο: Αν γίνει άνθρωπος της ευθύνης, μπορεί να αναγεννηθεί, να γίνει καλύτερος. Αυτό είναι το νόημα της Ανάστασης. Ανάσταση χωρίς Σταύρωση δεν υπάρχει.

Λιγότερα σταυροκοπήματα, γονυκλισίες και τύποι και περισσότερη ευθύνη απέναντι στον εαυτό, τον αδερφό, τον συνάνθρωπο, αυτό θα ήταν μια πραγματική πρόοδος για τα καθ’ ημάς.

 Καλοί άνθρωποι και καλοί πολίτες. Καλή Σαρακοστή.     

ΕΝΑΣ ΑΚΕΡΑΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Ήμουν τυχερός που είχα πεθερό τον Ανδρέα Τσαμήτα.

Δεν υποτιμώ τους καλούς τρόπους. Μου αρέσουν οι άνθρωποι που εκφράζουν την άποψή τους είτε είναι θετική είτε είναι αρνητική, κομψά, χωρίς να προκαλούν. Φυσικά απεχθάνομαι τους καλούς τρόπους που κρύβουν υποκρισία, ψευτιά και κολακεία.

Ο Ανδρέας αδιαφορούσε για τους καλούς τρόπους. Θα έλεγες ότι δεν τον ένοιαζε διόλου να παρουσιάσει μια ωραία εικόνα του εαυτού του. Τα συναισθήματά του ήταν αυθεντικά. Αυτός ο απότομος άνθρωπος είχε γνήσια καλοσύνη και αγαπούσε βαθειά τη γυναίκα του, τα παιδιά του, τους δικούς του ανθρώπους αλλά δε σταματούσε εκεί. Ήταν πρόθυμος να βοηθήσει όποιον είχε πραγματική ανάγκη και να του συμπαρασταθεί.

Στα νιάτα του, στις άγριες εποχές της κατοχής και του εμφυλίου, έχασε τους γονείς του και θα μπορούσε πολύ εύκολα να παρασυρθεί σε αγριότητες από εκδικητική μανία. Ο Ανδρέας όμως ήταν γενναίος αλλά δεν ήταν δολοφόνος ούτε βασανιστής. Δεν παρασύρθηκε και απέστρεψε το πρόσωπο από αυτούς που παρασύρθηκαν.

Υπήρξε αστυνομικός αλλά περισσότερο από φύλακας του άστεως ήταν φίλος του δικαίου. Δεν συμβιβάστηκε με απατεωνιές και κομπίνες εις βάρος συνανθρώπων του. Δε μακροημέρευσε στην αστυνομία αλλά όπου δούλεψε στη συνέχεια έδειξε αυτό που τον χαρακτήριζε: συνέπεια και αυστηρότητα για παραβάτες και λουφαδόρους.

Απογοητεύτηκε, είναι αλήθεια, από την συμπεριφορά ορισμένων δικών του ανθρώπων. Δεν τους συγχώρεσε ποτέ και κατά τη γνώμη μου είχε δίκιο.

Ο Ανδρέας έφυγε. Δυνατός παρά τα ογδονταεννιά του χρόνια. Πάλεψε αλλά υπέκυψε. Το Καλαμάκι, ο Αλμυρός και το Τσατάλι δεν θα μου φανούν ποτέ πια τα ίδια.

ΤΙ ΕΣΤΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ;

Από τις απαντήσεις που έχω ή δεν έχω διαβάσει σε αυτό το ερώτημα, πειστικότερη μου φαίνεται η παρακάτω:

Η φιλοσοφία είναι στοχασμός. Στοχαζόμαστε πάνω στα πάντα για να μπορούμε ή να μπορέσουμε να υποφέρουμε τον εαυτό μας.

Η ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΕΝΟΣ ΝΕΚΡΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Θα ξεφύγω από την πεπατημένη για να γράψω μια ειλικρινή νεκρολογία κάποιου που υπήρξε για πολλά χρόνια κομμάτι της καθημερινότητάς μου.

Θα ξεκαθαρίσω ότι ο Χριστόφορος Χαραμής δεν ήταν φίλος μου, οπότε μπορείτε κάλλιστα να θεωρήσετε την αναφορά μου σε αυτόν σαν αποτέλεσμα προκατάληψης. Όμως, ακόμη κι αν είμαι άδικος μαζί του, θα παραδεχθείτε ότι υπάρχουν πολλοί άλλοι Χ.Χ. στους οποίους η νεκρολογία αυτή ταιριάζει γάντι.

Συνήθως ξεκινάμε εκθειάζοντας την καλοσύνη ή την ανθρωπιά του αποβιώσαντος. Ο ίδιος ο Χ.Χ. μας βγάζει από την δύσκολη θέση να πούμε ψέματα ή πράγματα που δεν πιστεύουμε γιατί ουδέποτε τον απασχόλησε το θέμα. Ενίοτε, με πολύ δυσκολία και συνήθως ανεπιτυχώς, προσπαθούσε για λόγους τυπικούς να δείξει ότι ενδιαφέρεται για τον άλλον. Κατά κανόνα άφηνε ελεύθερα να φανεί η παγερή του αδιαφορία για οτιδήποτε σοβαρό απασχολούσε ή συνέβαινε στους γύρω του.

Ο Χ.Χ. ήταν νάρκισσος. Ο νάρκισσος δεν αγαπά τον εαυτό του, αγαπά αποκλειστικά την εικόνα του. Περιποιείται την εικόνα αυτή με περισσή φροντίδα και βεβαίως ενδιαφέρεται για την εντύπωση που κάνει το δημιούργημά του στους άλλους. Ατυχώς, δεδομένου ότι ουδέποτε ασχολείται με τον άλλον, αδυνατεί να πιάσει τον σφυγμό του και αποτυγχάνει παταγωδώς στο να πλασάρει μια αρεστή εικόνα σαν υποκατάστατο ενός σκιώδους εαυτού.

Ο Χ.Χ. κατέληξε να αρέσει μόνο στο ίδιο και σε κανέναν άλλον.

Είχε βεβαίως οικογένεια. Η γυναίκα του, κομψή, πλούσια και αρκετά πνευματώδης, συμπλήρωνε ιδανικά γι αυτόν μια οικογενειακή φωτογραφία ιλουστρασιόν στην οποία θέλησε να εντάξει και το παιδί του κάνοντάς το μια ταιριαστή καρικατούρα. Ευτυχώς δεν τα κατάφερε.

Στη δουλειά του ήταν αρκετά καλός, καλύτερος ίσως από τον μέσο όρο. Υπό την έννοια αυτή μπορούμε να πούμε ότι πρόσφερε στο κοινωνικό σύνολο. Όμως, ήταν τόσο ενοχλητικός και αποθαρρυντικός για τους συναδέλφους του που υπέσκαπτε την ομαδική δουλειά και υπονόμευε την παραγωγή των άλλων.

Ότι μπορούσε να οικειοποιηθεί από το έργο των άλλων το παρουσίαζε σαν δικό του και ότι δε μπορούσε να οικειοποιηθεί το υποτιμούσε. Η εικόνα του ήταν μια αδηφάγος μαύρη τρύπα που εξαφάνιζε μέσα της κάθε τι που περνούσε δίπλα της.

Υπήρξε ο Χ.Χ. ευχαριστημένος από την ζωή του; Βρήκε μέσα στον κόσμο των ψευδαισθήσεων την ευτυχία; Αμφιβάλλω. Σου έδινε την εντύπωση ότι ουδέποτε έψαξε μέσα του και ποτέ δεν κατάφερε να αποκαταστήσει μια ενότητα εαυτού. Ήταν ταυτόχρονα υποκείμενο και αντικείμενο σε ένα κλειστό σύμπαν μηδενικής χωρητικότητας.

Ήταν πραγματικός ο Χ.Χ.; Έζησε τωόντι; Πόση σημασία έχει αν είναι δημιούργημα της δικής μου ή της δικής του φαντασίας; Πρόκειται στην ουσία για την φαινομενολογία ενός νεκρού πνεύματος.