ΡΟΦΟΣ ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΨΑΡΙ

Διάβασα με μεγάλη χρονική καθυστέρηση το πολύ αξιόλογο βιβλίο της Μελίνας «Γεννήθηκα Ελληνίδα». Το βιβλίο μου το δώρισε ο Κώστας Λαγωνικάκος, ο σύντροφος Κώστας.

Η λέξη σύντροφος ηχεί πια στα αυτιά μου από παράταιρα ως ενοχλητικά αλλά όταν αναφέρομαι σε κάποιους, λίγους ανθρώπους, δε βρίσκω άλλη κατάλληλη. Τέλος πάντων.

Το βιβλίο λοιπόν αυτό περιέχει μια πολύ καίρια παρατήρηση για τη λέξη παλικάρι. Παλικάρι δεν είναι ο γενναίος. Είναι ο γενναίος που σαρκάζει τον κίνδυνο και τον θάνατο, αυτός που ρίχνεται στη μάχη με γέλιο και τραγούδι.

Θυμάμαι – και δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ – τη μέρα που πρωτοσυνάντησα τον σύντροφο Νίκο Βουλγαράκη, άλλος ένας σύντροφος, το μακρινό 1972. Με πήγε σε κάποιο σπίτι μπερδεύοντάς με στη διαδρομή για συνωμοτικούς λόγους. Μιλήσαμε για την ένταξή μου στην αντιστασιακή οργάνωση που αντιπροσώπευε. Του είπα ότι θα ενταχθούμε σαν ομάδα, τέσσερα άτομα.

Μετά από μερικές μέρες πήγαμε στο παράνομο σπίτι, όλη η ομάδα. Σε διπλανό δωμάτιο ήταν η Ελένη, η αξέχαστη αγαπημένη Ελένη του Νίκου. Αυτό που της έκανε εντύπωση ήταν τα πολλά γέλια που άκουγε. Δεν είχε συνηθίσει τέτοιου είδους συμπεριφορές στις συναντήσεις της οργάνωσης.

Αλλά έτσι ήταν τα παιδιά του Ροφού. Ο Βαγγέλης, ο Αντώνης, η Καίτη. Ροφός το Μαύρο Ψάρι με τα Αντιιμπεριαλιστικά Αισθήματα. Όνομα – επινόηση του Τάκη Σέμπου.

Ο Σέμπος ήταν η αρχή του Ροφού. Ο ίδιος έμελε να είναι και το τέλος του.

Έχω ξαναγράψει για τον Σέμπο που ήταν συμμαθητής μου και έγινε παντοτινός φίλος. Και σύντροφος. Άλλος ένας από τους λίγους.

1970. Μαύρη χούντα και εμείς πρωτοετείς φοιτητές. Ο Σέμπος, καθώς περπατούσαμε κάπου στη γειτονιά μας, στου Γκύζη, όπου έμελε να σφραγιστεί η μικρή σε χρονική διάρκεια αλλά έντονη πολιτική μου ιστορία, με ρώτησε : τι κάνουμε;

Ο γιος του Καπετάν Έκτορα δεν ήταν δυνατό να το σκεφτεί πολύ. Ο πατέρας μου, ο Λέλος, ήταν από τους συνεπέστερους και πιο παθιασμένους αντιχουντικούς που γνώρισα. Το ίδιο και η μάνα μου που γιόρταζε σαν σήμερα.

Σε ένα ιστορικό υπερυψωμένο μικρό καφενεδάκι του Γκύζη έγινε η «ιδρυτική πράξη του Ροφού». Οργάνωση είχαμε, έπρεπε να βρούμε και μέλη.

Ο πρώτος στρατολογηθείς ήταν ασφαλώς ο παιδικός μου φίλος Βαγγέλης Λογαράς, ο θρυλικός Σουπιάς, αφού του κόλλησε γάντι το όνομα που του χάρισε αργότερα ο Νίκος Βουλγαράκης. Ο δεύτερος ήταν ο φίλος του Σουπιά και συμμαθητής του Σπύρος Ευαγγελάτος. Μετά ήρθαν ο Νίκος Τσαλαβρέτας, ο Αντώνης Μαρούλης με το παρατσούκλι Πλατάς που μας άφησε στα σαρανταοχτώ του, η μετέπειτα γυναίκα του η Καίτη, ο Νίκος Σφαρνάς και ο σπουδαίος στιχουργός Κώστας Τριπολίτης.

Οι κυριότερες ενέργειές μας ήταν τα συνθήματα που γράψαμε μέσα στο Χημείο, μπαίνοντας το βράδυ από μια μυστική πόρτα που βγάζανε τα σκουπίδια, προκηρύξεις που ρίξαμε στην Εμπορική και στη Φυσικομαθηματική Σχολή εν ώρα μαθήματος, αυτοκίνητα αξιωματικών της αμερικάνικης βάσης που κάψαμε στη Γλυφάδα. Κάναμε φυσικά και πολλές άλλες, λιγότερο θεαματικές.

Ο Ροφός δε μακροημέρευσε γιατί εντωμεταξύ ο Σέμπος ξεκίνησε επαφές με την ΚΝΕ μέσω του Παναγιώτη Λαφαζάνη. Ο Σέμπος μου έκρυψε την εξέλιξη των επαφών γιατί πίστευε ότι ήμουν φιλοτροτσκιστής επειδή είχα πολιτικές επαφές με τον καλό μου φίλο, τον σημερινό καταξιωμένο φωτογράφο και δημοσιογράφο Σπύρο Στάβερη. Ο Σπύρος ανήκε στην  Ligue Communiste Revolutionnaire, μια γαλλική τροτσκιστική οργάνωση.

Όταν ο Σέμπος μας ανακοίνωσε την προσχώρησή του στην ΚΝΕ, ο Ροφός διαλύθηκε, ενάμιση χρόνο μετά την ίδρυσή του. Η διάλυση του Ροφού ήταν για μένα ένας μικρός θάνατος, ο πρώτος στη σειρά και άλλων τέτοιων θανάτων που μου επιφύλασσε το μέλλον.

 
   Σέμπος (δεξιά), Σκιάνης (αριστερά) στη δίκη τους για αντίσταση κατά της αρχής το 1972.

UNDELETED

EUROCON. Κολοσσός στον τομέα της κατασκευής. Θηριώδεις κτιριακές εγκαταστάσεις για τα headquarters, χιλιάδες εργαζόμενοι, δουλειές σε Γερμανία, Λιθουανία, Κροατία, Σερβία, Εμιράτα, Σαουδική Αραβία και πάει λέγοντας. Δέκα θυγατρικές σε διάφορες χώρες.

Ο πολιτικός μηχανικός Νέστορας Κράλης είναι παλιό στέλεχος της εταιρείας, πριν ακόμη κάνει το μεγάλο μπουμ. Είναι υπεύθυνος στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων και ταξιδεύει συνεχώς για να επιβλέψει μονάδες σε λειτουργία ή να συζητήσει για καινούργια έργα. Θεωρείται αυθεντία στην κοστολόγηση των έργων και μπορεί να καταλάβει αμέσως αν ένα έργο θα αφήσει χρήματα ή όχι.

Το γραφείο του είναι από τα μεγαλύτερα στις κεντρικές εγκαταστάσεις. Ο Νέστορας Κράλης, όταν δεν λείπει εκτός έδρας, είναι εκεί στις οχτώ ακριβώς, μαζί με τις εφημερίδες του. Χρησιμοποιεί, όπως κάθε σοβαρό στέλεχος, κυρίως τον υπολογιστή του για την ενημέρωσή του αλλά δεν έχει εγκαταλείψει ποτέ και την παλιά συνήθεια ξεφυλλίσματος των εφημερίδων που τον χαλαρώνει μαζί με τον καφέ που του ετοιμάζει η γραμματέας και ένα τσιγάρο.

Εκείνο το μουντό πρωινό του Νοέμβρη, ο Νέστορας ήταν σε αρκετά ευχάριστη διάθεση. Ξεφύλλισε τις εφημερίδες όπως πάντα, δίνοντας ελάχιστη σημασία στο αστυνομικό ρεπορτάζ, προσέχοντας περισσότερο την αρθρογραφία και τα αθλητικά. Έτσι η ματιά του πέρασε γρήγορα πάνω από την είδηση για έκρηξη βόμβας σε εργοστάσιο γερμανικής εταιρείας και στάθηκε σε ένα άρθρο για την αναχρηματοδότηση των τραπεζών.

Την άλλη μέρα στην είδηση προστέθηκε καινούργιο στοιχείο, η ύπαρξη τραυματία. Ο Νέστορας πέρασε πάλι γρήγορα από την είδηση για να ρίξει μια πιο προσεχτική ματιά στη νίκη του Ολυμπιακού για την Ευρωλίγκα.

Την Τρίτη μέρα υπήρχε μια συγκλονιστική αποκάλυψη. Ο Νέστορας πήρε τις εφημερίδες στο αεροδρόμιο γιατί πετούσε για Κροατία. Κατά την διάρκεια της πτήσης διάβασε ότι υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία πως η βόμβα τοποθετήθηκε από την παλαιότερη οργάνωση αντάρτικου πόλης και ότι ο τραυματίας είναι μέλος της οργάνωσης.

Ο Νέστορας ένοιωσε ένα περίεργο ρίγος. Δε μπορούσε να καταλάβει γιατί. Έφταιγε αυτό που διάβασε; Η είδηση τον παρέπεμπε κάπου αλλού; Σημασία έχει ότι η διάθεσή του χάλασε. Έγινε ανεξήγητα ανήσυχος. Το απόγευμα είχε μια συνάντηση και ξεχάστηκε. Τη νύχτα όμως έκανε άσχημο ύπνο. Τότε είδε για πρώτη φορά το όνειρο.

Την επόμενη μέρα επισκέφτηκε το εργοστάσιο και συζήτησε με τα στελέχη. Την μεθεπόμενη επέστρεψε στην Αθήνα.

Γύρισε με ταξί στο σπίτι του στο Λαγονήσι. Ήσυχη περιοχή και το μαύρο αυτοκίνητο που ήταν παρκαρισμένο καμιά πενηνταριά μέτρα από την πόρτα του, με δύο άντρες μέσα, έμοιαζε σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Ένοιωσε πάλι την ίδια ανατριχίλα. Μα γιατί; Τι σήμαινε αυτός ο μεταφυσικός φόβος;

Φίλησε την γυναίκα του και τις δύο κόρες του που τον περίμεναν για το δείπνο. Κάθισε στο τραπέζι και άρχισε να τρώει αφηρημένος, χωρίς πολύ όρεξη. Η Μάνια τον ρώτησε τι έχει. Δεν είχε τίποτα αλλά ήταν κουρασμένος. Στο κρεβάτι δεν είχε διάθεση για τίποτα και όταν με τα πολλά τον πήρε ο ύπνος ξαναείδε το όνειρο, τον άντρα με μάτια βαθιά σα μυστικά που τον κοιτούσε χωρίς να μιλάει και χωρίς να μετακινείται. Ο άντρας κρατούσε κάτι που θα μπορούσε να είναι απειλητικό αλλά δεν ήταν σίγουρος τι ήταν αυτό. Ξύπνησε καταϊδρωμένος και άρχισε να βηματίζει στο καθιστικό καπνίζοντας. Κάπνισε ένα πακέτο μέχρι το πρωί.

Έκανε μπάνιο και ξυρίστηκε. Η Μάνια είχε σηκωθεί και είχε ετοιμάσει πρωινό. Ο Νέστορας ήπιε μόνο τον καφέ. Ετοιμάστηκαν να φύγουν, μπήκαν στο αυτοκίνητο και βγαίνοντας από την γκαραζόπορτα ο Νέστορας πρόσεξε ένα άλλο μαύρο αυτοκίνητο, παρκαρισμένο στην ίδια θέση με το προηγούμενο. Δύο άντρες ήταν πάλι μέσα.

Δεν ήθελε να ανησυχήσει τη Μάνια αλλά δεν άντεξε να μην τη ρωτήσει αν είδε το αυτοκίνητο με τους άντρες. Η Μάνια είπε ότι τους είδε και ότι είδε και άλλο αυτοκίνητο χθες. Πρόσθεσε ότι είναι σίγουρο πως πρόκειται για ασφαλίτες που μάλλον παρακολουθούν ρώσους μαφιόζους. Πριν από κάνα χρόνο είχε γίνει η σύλληψη κάποιου Αλεξάντερ Γκολομέεφ στην περιοχή.

Ο Νέστορας άφησε τη Μάνια στο νοσοκομείο που εργάζεται σαν ορθοπεδικός και συνέχισε για τα γραφεία της EUROCON. Η θεωρία περί ρώσων μαφιόζων και Γκολομέεφ δεν τον καθησύχασε καθόλου.

Στο γραφείο ξεκίνησε αμέσως τη δουλειά πίνοντας καφέ και καπνίζοντας αλλεπάλληλα τσιγάρα. Δε μπόρεσε να συγκεντρωθεί και έκανε συνέχεια λάθη. Σηκώθηκε φοβερά εκνευρισμένος και μετά ξέσπασε σε κλάματα, ο άνθρωπος που δεν έκλαιγε ποτέ. Η γραμματέας μπήκε μέσα αναστατωμένη. Λία νομίζω πώς τρελαίνομαι, είπε ο Νέστορας και μετά σκέφτηκε ότι θα πρέπει να έχει τρελαθεί πραγματικά για να ξεστομίσει τέτοια κουβέντα.

Είδε ότι δε μπορούσε να δουλέψει και πήγε στο γραφείο του Σταύρου του φίλου και συνεργάτη του. Ο Σταύρος τον είδε κατάχλωμο και ξενυχτισμένο και έδειξε ανήσυχος. Ήθελε κάτι να του πει αλλά δίσταζε. Ο Νέστορας το κατάλαβε και τον ρώτησε.

Ο Σταύρος του είπε για δύο ασφαλίτες που ζητούσαν πληροφορίες γι αυτόν ενόσω έλειπε στην Κροατία. Ο Νέστορας χλώμιασε περισσότερο και ψέλλισε μια ερώτηση για το είδος των πληροφοριών που τους ενδιέφεραν. Μετά άρχισε να μιλάει για όλα. Για την είδηση στην εφημερίδα, για τα αυτοκίνητα έξω από το σπίτι, για τα όνειρα. Ο Σταύρος έβλεπε μπροστά του έναν άλλον άνθρωπο, στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Μα τι συμβαίνει; Τον ρώτησε. Έχεις κάτι για να ανησυχείς πραγματικά;

Δεν είχε τίποτα, αυτό ήταν το χειρότερο. Δεν καταλάβαινε τίποτα πια. Κάτι τον βάραινε στο στήθος σαν βράχος, το ένοιωθε χωρίς να μπορεί να το εξηγήσει. Τρελάθηκε; Αυτό όμως δεν δικαιολογεί την παρακολούθηση και τις ερωτήσεις των ασφαλιτών. Κάτι υπάρχει που δεν το ξέρει. Τότε γιατί ανησύχησε πριν ακόμη δει τα αυτοκίνητα; Γιατί είδε το όνειρο στην Κροατία;

Ο Σταύρος τον συμβούλεψε να πάει με δικηγόρο στην Ασφάλεια και να ρωτήσει τι τρέχει. Μόνο έτσι θα τελειώσει η αγωνία του που είναι ότι χειρότερο. Ο Νέστορας δεν διαφώνησε, ένοιωσε όμως φόβο, απέραντο φόβο. Παρ’ όλα αυτά, η ιδέα του δικηγόρου του άρεσε.

Έφυγε πιο νωρίς από την δουλειά για να πάει στον φίλο του δικηγόρο, τον Φιλάρετο.

Ο Γιώργος Φιλάρετος είναι πολλά χρόνια φίλος με το Νέστορα. Άκουσε την ιστορία συνοφρυωμένος. Είχε πάντα εμπιστοσύνη στο Νέστορα τόσο για την ειλικρίνειά του όσο και για την κρίση του. Προσπάθησε να δει αν γίνεται να αποσυνδέσει την ιστορία της παρακολούθησης από την είδηση στις εφημερίδες. Θα μπορούσε να είναι εντελώς άσχετο το ένα από το άλλο και πάλι όμως η καλύτερη λύση θα ήταν να παρουσιαστούν στην Ασφάλεια και να ρωτήσουν για την παρακολούθηση.

Δεν ήταν αυτό που ήθελε να ακούσει ο Νέστορας Κράλης. Αυτή τη στιγμή θα προτιμούσε να γίνει ένα μόριο σκόνης, να εξαφανιστεί. Δε μπορεί να πάρει καμία πρωτοβουλία, προτιμάει να έρθουν εκείνοι να τον βρούνε αλλά να έρθουν τώρα.

Οι ασφαλίτες δεν βιάζονται. Τα αυτοκίνητα με τους δύο επιβάτες εναλλάσσονται σε σταθερές ώρες, στα πενήντα-εξήντα μέτρα από την εξώπορτα του Κράλη. Οι εφημερίδες γράφουν για επικείμενες συλλήψεις για την υπόθεση τρομοκρατίας, για καθηγητές πανεπιστημίου και για υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων και του κρατικού μηχανισμού. Ο Νέστορας είναι υψηλόβαθμο στέλεχος και παρακολουθείται. Τώρα το όνειρο το βλέπει κάθε βράδυ. Παρακαλάει να του μιλήσει ο άντρας με μάτια βαθιά σα μυστικά αλλά αυτός τον κοιτάζει αμίλητος.

Η Μάνια, για πρώτη φορά, έχει την αίσθηση ότι ο άντρας της κρύβει πράγματα. Ο Νέστορας ορκίζεται ότι δε συμβαίνει κάτι τέτοιο. Οι κόρες ακούνε πολύ έντονες συζητήσεις και πανικοβάλλονται γιατί δεν είναι συνηθισμένες σε παρόμοιες καταστάσεις.

Είναι η δέκατη μέρα παρακολούθησης και ο Νέστορας Κράλης ανοίγει την γκαραζόπορτα και βγαίνει με το αυτοκίνητο για να πάει στην EUROCON. Την άλλη μέρα θα ταξιδέψει στα Εμιράτα και ανακουφίζεται κάπως με την ιδέα.

Ένα μαύρο αυτοκίνητο κόβει τον δρόμο του. Οι τέσσερεις άνδρες που βγαίνουν τον συλλαμβάνουν και τον οδηγούν στην ασφάλεια. Το μυαλό του έχει αδειάσει. Γιατί;

Τον οδηγούν σε ένα άδειο γραφείο. Του κάνουν ερωτήσεις και δεν καταλαβαίνει τι του λένε. Μέχρι που του φέρνουν μερικές δαχτυλογραφημένες κόλλες να τις διαβάσει. Ξαφνικά καταλαβαίνει. Και το κυριότερο: θυμάται. Το γεγονός αυτό του δημιουργεί μια μεγάλη αγαλλίαση. Αυτά που θυμάται δεν είναι καλά αλλά επιτέλους είναι αυτός καλά, είναι ολόκληρος, ξέρει τα πάντα, καταλαβαίνει τα πάντα. Ο άνθρωπος του ονείρου, ο άνθρωπος με μάτια βαθιά σα μυστικά, ο Νέστορας, ενώθηκε πάλι με τον Κράλη.